از رایج‌ترین سوالاتی که بین کارگران و کارفرماها به ویژه در زمان عقد قرارداد بسیار مطرح می‌شود این است که قرارداد کارمزدی چیست؟ در واقع امروزه به دلیل اینکه نرخ بیکاری بسیار بالاتر رفته و البته کارفرماها نیز توانایی کافی برای پرداخت و پوشش کامل پرداختی‌ها و حق بیمه کارگران را ندارند، قرارداد کارمزدی نیز رواج و کاربرد بیشتری بین کارفرماها یافته است.
بر این اساس به هر میزان که یک کارگر کار کند، در مقابل آن دستمزد دریافت می‌کند و پس از آن دیگر کارفرما هیچ مسئولیتی در برابر کارگر نخواهد داشت. در این مقاله قصد داریم به طور واضح‌تر برای شما شرح دهیم که قرارداد کارمزدی چیست و همچنین توضیح دهیم که این نوع قراردادها چه شرایطی دارند. پس اگر شما نیز در مورد این موضوع دارای سوالات و یا ابهاماتی هستید و یا تمایل دارید قرارداد اصولی تنظیم کنید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
قرارداد کارمزدی چه معنی و شرایطی دارد؟
در ابتدا لازم است برای شما شرح دهیم که قرارداد کارمزدی چیست؟ از جمله تعاریف رایج در مورد کارمزد در واقع میزان کاری است که در مقابل آن کارفرما مقدار خاصی از دستمزد را به کارگر اختصاص می‌دهد. این کارمزدها به شکل انفرادی و یا گروهی و متناسب با تعداد کارگران تعیین می‌شوند.
بر همین اساس در هر قرارداد کار کارمزدی که یکی از انواع قرارداد کار است، مقدار مسئولیت و کار هر یک از کارگران به طور دقیق و شفاف تعیین شده و البته میزان حقوق نیز در برابر آن محاسبه می‌شود. از دیگر ویژگی‌های قرارداد کار کارمزدی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- فریلنسر، به کارگر و یا عامل کارمزدی می‌گویند.
- در این نوع قراردادها تعهد به خدمت طولانی مدت وجود ندارد.
- این نوع قراردادها به صورت روزانه و یا حتی پروژه‌ای تعیین می‌شوند.
- در قراردادهای کارمزدی عمدتا یک نفر کارگر و یک کارفرما نیز وجود دارد.
- کارمزد در اصل مزدی است که در مقابل یک میزان مشخص کار پرداخت می‌شود.
تعریف قرارداد کارمزدی در قانون
بر اساس قانون مربوط به قراردادهای کارمزدی که در ماده ۲ به آن اشاره شده است، هر کارگر در قرارداد باید میزان معینی کار را در برابر دستمزد مشخص شده، انجام دهد. پس از اینکه پروژه و کار مشخص شده به اتمام رسید، قرارداد کارمزدی نیز فسخ می‌شود و ارتباط بین کارگر و کارفرما نیز به پایان می‌رسد.
اما شاید برای شما سوال باشد که چه تفاوتی بین کارگران عادی و کارمزدی وجود دارد؟ در واقع از جمله عمده‌ترین تفاوت بین این دو این است که کارگران عادی باید ۴۴ ساعت در طی یک هفته کار کنند اما کارگران کارمزدی بر اساس میزانی که از قبل و بر روی پروژه مشخص می‌کنند، کار خواهند کرد.
البته دقت کنید که باتوجه به نوع کار و فعالیتی که مورد نظر است، ممکن است بیشتر از یک کارگر مورد نیاز باشد که در این صورت نمونه قرارداد کارمزدی به شکل گروهی تعیین می‌شود و تمامی حقوق هر یک از کارگران از ابتدا و پیش از شروع پروژه محاسبه شده و در نهایت نیز به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
انواع قرارداد کارمزدی
در صورتی که نمونه قرارداد کارمزدی را مشاهده کنید، خواهید دید که قراردادهای کارمزدی انواع مختلفی دارند و هر یک از آن‌ها نیز شرایط خاصی نیاز دارد. به عبارتی بهتر بر اساس نوع پروژه و تعداد کارگرانی که بر روی این پروژه کار می‌کنند، نوع قرارداد کارمزدی نیز دارای تفاوت‌هایی خواهد بود. در ادامه شما را با انواع این قراردادها آشنا می‌کنیم.
1. قرارداد کارمزد گروهی
یکی از انواع قرارداد کارمزدی است و به دلیل اینکه برای انجام یک پروژه ممکن است نیازمند چند کارگر وجود داشته باشد، کارفرما از این نوع قرارداد استفاده می‌کند. در این نوع قرارداد نیز سهم کار هر یک از کارگران تعیین شده و البته میزان حق و حقوق هر کدام نیز از همان ابتدا و پیش از بستن قرارداد محاسبه می‌شود.
2. قرار داد کارمزد انفرادی
در این نوع از قراردادهای کارمزدی، کارفرما فقط به یک نوع کارگر نیازمند است و به عبارتی بهتر کارفرما تنها با یک عامل ارتباط برقرار می‌کند. در واقع فقط یک کارگر می‌بایست به تنهایی یک سری وظایف خاص مربوط به پروژه را در مقابل دستمزد معینی انجام دهد.
3. قرار داد کارمزدی ساده
از دیگر انواع قرارداد کارمزدی می‌توان به قرارداد کارمزدی ساده اشاره کنیم که در آن‌ها به طور کلی در مقابل میزان مشخصی از کار، کارمزد و حقوق ثابتی در نظر گرفته می‌شود. همچنین در صورتی که پروژه تکرار شود، همان محاسبه اولی در نظر گرفته می‌شود.
4. قرار داد کارمزدی ترکیبی
این نوع از قراردادهای کارمزدی دارای شرایط خاصی است و به عبارتی در آن وجود شرایط مازاد می‌تواند وجود داشته باشد که این امر بر اساس تقسیم شدن میزان کار بر میزان حقوق مشخص شده کارگر است. در واقع بر این اساس شرایط قرارداد کارمزدی ترکیبی، تعداد کار بر میزان حقوق مشخص شده در هر واحد کاری تقسیم شده و عددی که به دست می‌آید باید از میزان حقوق تعیین شده در قرارداد ساده بیشتر باشد.
[cta_box image=”https://bornadel.academy/wp-content/uploads/2023/08/good-human-resources-manager.jpg” button_text=”مدیر منابع انسانی چه چیزهایی باید بداند” button_link=”https://bornadel.academy/how-to-become-a-good-human-resource-manager/”]ویژگی و مهارت مدیر منابع انسانی موفق چیست؟[/cta_box]
کارگر کارمزد کیست؟
یکی از مهم‌ترین شرایط قرارداد کارمزدی و تعاریف مربوط به آن که باید حتما به آن دقت کنید، تعریف مربوط به کارگران کارمزدی است. در واقع یک کارگر کارمزدی به شخصی گفته می‌شود که در مقابل ارائه یک سری خدمات به کارفرمای مورد نظر در طی یک مدت مشخص، حقوق و دستمزد به وی تعلق می‌گیرد. به عبارتی بهتر بر اساس میزان کاری که توسط یک کارگر کارمزد انجام می‌شود، حقوق او مشخص می‌شود و در موارد بعدی نیز بر این اساس قرارداد بسته و شرایط نیز تعیین می‌شود.
معرفی ضوابط قرار داد کارمزدی
قرارداد کارمزدی اداره کار همواره دارای قوانین و ضوابط مشخصی هستند که بر همین اساس نیز قانونی بودن این نوع قرارداد تعریف می‌شود. در این نوع قراردادها اصطلاحاتی وجود دارد که داشتن اطلاعات لازم در مورد آن‌ها می‌تواند موجب شود که با رعایت تمامی قوانین لازم یک قرارداد مناسب کارمزدی را تعریف کنید و در بین کارفرما و کارگر و با دستمز مشخص به امضا برسد. در ادامه قصد داریم به برخی از ضوابط قرارداد کارمزدی اشاره کنیم:
- تعریف کارمزد در قرارداد کارمزدی: بر اساس قرارداد کارمزدی اداره کار، کارمزد به معنی میزان مزد مشخص شده و ثابتی است که از طرف کارفرما برای انجام میزان معینی از کار تعیین می‌شود.
- تعریف کارمزد ساعتی در قرار دادهای کارمزدی: اما در مورد کارمزد ساعتی کارگران باید کار مشخص و ثابتی در طی یک مدت زمان از پیش تعیین شده انجام دهند. ممکن است این میزان کار در دیگر مراحل نیز تکرار شده و مقدار دستمزد آن نیز به شکل مطابقت با تعداد دفعات کار به کارگر متعلق شود.
نحوه محاسبه حقوق و مزایا در قرار داد کارمزدی
برای محاسبه حقوق قرارداد کار کارمزدی و مزایای مربوط به آن هر کارفرما و یا کارگری باید بر اساس قوانینی که در اداره کار وجود دارد اقدام به مشخص کردن و توافق در مورد امور مربوط به شرایط و جوانب کار کند. طبق این امر قوانین کارمزدی در قانون کار باید با شرایط و قوانینی که در ادامه معرفی کنیم متناسب باشد:
- میزان حقوق قرارداد کار کارمزدی جمع شده نباید از میزان توافق شده در یک واحد مشخص کمتر باشد.
- در صورتی که امور و کارهای اضافی انجام شد، هزینه آن‌ها باید بر اساس قوانین مربوط به کار در شب و یا روز حساب شود.
- برای مشخص کردن میزان مزد روزهای فوق العاده و یا همان روزهای تعطیل و جمعه کارفرما باید قانون کار ماده ۴۳ را در نظر بگیرید.
- در صورتی که نیاز به تکرار و یا تغییر دادن انعقاد قرارداد کار کارمزدی وجود داشته باشد، باید شرایط و تاییدیه‌های شورای اسلامی کار و همچنین انجمن صنفی مربوط به قراردادهای کارمزدی اخذ شود و در جریان قرار گرفته شود.
نمونه قرارداد کارمزدی
پیش از اقدام به انعقاد قرارداد کار کارمزدی لازم است با تمامی نکات و قوانین مربوط به این قرارداد آگاه باشید تا در هنگام انعقاد، اجرا و یا حتی فسخ آن به مشکلاتی برنخورید که البته برای این امر می‌توانید از دوره منشی گری برنادل که در انتها برای شما معرفی کنیم استفاده کنید و با خیالی آسوده کارهای خود را به درستی پیش ببرید.
لازم است بدانید که بسیاری از مشکلات و یا اختلافاتی که در بین کارفرمایان و کارگران به وجود می‌آید به این دلیل که هر دو طرف و یا یکی از دو طرف قرارداد اطلاع درست و کاملی از تمامی قوانین و مقررات مربوط به این کار را ندارند و البته همچنین در هنگام امضای قرارداد دارای آگاهی کاملی از متن قرارداد کارمزدی نیستند.
بر همین اساس لازم است تا هر دو طرف قرار داد یعنی کارفرما و کارگر با استناد به قوانین کاری مربوطه، در هنگام مطالعه و امضای قرارداد از بروز هر نوع مشکلات جلوگیری نمایند. در واقع در یک متن قرارداد کارمزدی یک سری موارد و موضوعات مشخصی باید ذکر شود و در نهایت با رضایت هر دو طرف به امضا برسد. از جمله این موارد می‌توان گزینه‌های زیر را نام برد:
- مشخصات دقیق طرفین
- شرح دقیق وظیفه و شغل (تفاوت شرح شغل و شرح وظایف را در این مقاله از برنادل بخوانید)
- مشخص کردن دقیق مکان انجام کار
- تاریخ و زمان عقد قرارداد
- مدت قرارداد کار کارمزدی
- تعیین ساعات کاری
- معین کردن مقدار حق الزحمه کارگر یا کارگران
- مقدار محاسبه خسارات
- شرایط فسخ قرارداد کار کارمزدی
- مراجع معتبر برای حل اختلافات
- زمان نسخ قرارداد
برخی قوانین قرارداد کارمزدی
هر نوع قراردادی که منعقد می‌شود دارای قوانین مختص به خود است. این قوانین در مورد قرارداد کارمزدی اداره کار به صورت میزان مزد، سنوات، عیدی و مواردی از این قبیل است. اگر یک مزد طبق میزان انجام کار یا محصول تولید شده باشد به آن کارمزد می‌گویند. اگر که مزد بر اساس محصول تولید شده و یا میزان کار انجام شده در طی یک مدت زمان باشد به آن کارمزد ساعتی می‌گویند.
دقت کنید که یک کارفرما و کارگر و یا به عبارتی بهتر هر دو طرف قرارداد نه باید تنها در مورد مدت قرارداد کار کارمزدی اطلاع داشته باشند و برعکس بسیاری از قوانین دیگر نیز وجود دارند که آگاه شدن از آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه سعی می‌کنیم به برخی از این قوانین اشاره کنیم.
· سنوات
برای محاسبه حق سنوات، خسارات و همچنین مزایای مربوط به پایان کار در مورد کارگران کارمزد، میانگین پرداختی‌های آخرین ۹۰ روز کارکرد کارگرد حساب می‌شود.
· عیدی
لازم است بدانید که علاوه بر کارگران عادی، کارگران کارمزدی و ساعتی نیز مشمول دریافت عیدی هستند. در واقع عیدی و پاداش کارگران کارمزدی بر اساس ساعات کاری که در طی مدت قرارداد کار کارمزدی انجام شده، محاسبه و پرداخت می‌شود. تمامی کارگاه‌هایی که قانون کار آن‌ها را شامل می‌شود باید حتما به هر کدام از کارگران به نسبت هر یک سال کار حدود شصت روز آخرین مزد، عیدی و پاداش دهند.
البته برخی ممکن است پیش از اتمام مدت قراداد، خاتمه دادن به قرارداد کار کارمزدی را انتخاب کنند که در این شرایط نیز باید یک سری شرایط و قوانین خاص در نظر گرفته شود. برای مثال مبلغ پرداختی به کارکنانی که فعالیتی کمتر از یکسال داشته‌اند، بر اساس ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه می‌کنند.
· مرخصی
به طور کلی افراد دارای کار پاره وقت با قرارداد کار پاره وقت مرخصی نخواهند داشت. اما در صورتی که یک قرارداد کار معین و مستمر باشد، کارگران مزد ساعتی، این حق را دارند که از مرخصی و تعطیلات رسمی همراه با مزد استفاده کنند.
در واقع کارگران کارمزد مشمول دریافت مزد در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی را دارند. مبلغ پرداختی نیز نباید از حداقل مزد قانونی کمتر باشد. البته لازم است بدانید که قوانین و نکات بسیار زیادی در این زمینه و دیگر موضوعات همانند شرایط فسخ قرارداد کار کارمزدی وجود دارد که شما باید به طور دقیق نسبت به آن‌ها اطلاع و آگاهی داشته باشید.
· مدت قرارداد کار
در مورد حداقل و حداکثر مدت قرارداد کار کارمزدی نیز ممکن است برای بسیاری از شما سوالاتی پیش آید. در واقع لازم است بدانید که قانون کار حتی برای حداکثر و حداقل مدت قرارداد کار کارمزدی نیز قوانینی در نظر گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به ماده ۷ قانون کار اشاره کرد.
طبق این ماده قراردادها به طور کلی به دو نوع قراردادهای موقت و غیر موقت دسته‌بندی می‌شوند. علاوه بر این، ماده ۲۵ قانون کار به شرح این امر می‌پردازد که نوعی دیگر از قراردهای کار با دقت به مدت قرارداد وجود دارند که آشنا شدن با آن‌ها نیز جهت نوشتن یک قرارداد بهتر الزامی است.
به طور کلی قرارداد کاری موقت مانند قرارداد کارمزدی برای یک مدت زمان و کار خاص بین دو طرف منعقد می‌شود. حداکثر مدت قرارداد کار کارمزدی و یا حتی حداقل مدت قرارداد کار کارمزدی در این نوع قراردادها باید به طور دقیق ذکر شده و مورد توافق هر دو طرف قرارداد باشد.
· تمدید قرارداد کار
تمدید قرارداد کار کارمزدی در واقع به معنای ادامه دادن و تجدید قرارداد کاری موقت با شرایط قبلی و طی همان مدت زمان قدیم است. از جمله شرایط تمدید قرارداد باید به این نکته اشاره کرد که دو طرف قراداد باید رضایت کامل داشته باشند. به این معنی که کارفرما و کارگر هر دو تمایل به تمدید قرارداد کار کارمزدی داشته باشند.
· استعفا در قرارداد کار کارمزدی
لازم است بدانید که خاتمه دادن به قرارداد کار کارمزدی و یا استعفا در قرارداد کار کارمزدی نیز دارای قوانین مختص به خود است. در واقع در صورتی که یکی از طرفین قرارداد تمایل به فسخ و یا استعفا داشته باشد و برای مثال اگر یک کارگر قصد استعفا در قرارداد کار کارمزدی داشته باشد، باید پس از اینکه کار را ترک کند به مدت یک ماه کار خود را ادامه دهد و همچنین کارفرما را از قصد خود مطلع کند.
[cta_box image=”https://bornadel.academy/wp-content/uploads/2023/12/full-time-employment-contract.jpg” button_text=”قرارداد کار تمام وقت” button_link=”https://bornadel.academy/full-time-employment-contract/”]قرارداد کار تمام وقت چیست؟ و چه شرایطی برای انعقاد، فسخ و تمدید دارد؟[/cta_box]
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم شما را با برخی قوانین و نکات مربوط به قراردادهای کارمزدی آشنا کنیم. قطعا می‌دانید که نوشتن یک قرارداد در صورتی که بدون دقت و توجه به قوانین انجام شود می‌تواند مشکلات بسیار زیادی را برای شما به وجود آورد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم علاوه بر در نظر گرفتن نکات مهم ذکر شده در این مقاله، به منظور تنظیم اصولی قراردادها در سازمان‌های مختلف در دوره مسئول دفتری ثبت نام و شرکت کنید. در واقع با کمک این دوره شما بهتر قوانین مربوط به قرادادهای کارمزدی را درک خواهید کرد و در نتیجه می‌توانید قراردادهای اصولی تنظیم کنید.
از جمله ویژگی‌های این دوره می‌توان به ارائه مدرک معتبر فنی حرفه‌ای برنادل اشاره کرد. همچنین با برگزاری دوره‌ها در بستر اسپات پلیر، شما در هر زمان و هر مکان می‌توانید ویدئوهای آموزشی را مشاهده نمایید و با آپدیت‌های دوره‌ای که انجام می‌شود، برای همیشه به روز باشید.