ارزیابی عملکرد کارکنان از گذشته تا به امروز موضوع مهمی در تمامی سازمان‌ها بوده است؛ چرا که موفقیت یا شکست سازمان به طور مستقیم به عملکرد پرسنل وابسته است و از آن تاثیر می‌پذیرد. اهمیت این امر در مورد واحدی مانند منابع انسانی که با تمامی کارمندان ارتباط دارد، دوچندان هم می‌شود. به همین جهت تعیین شاخص‌هایی جهت ارزیابی عملکرد منابع انسانی یکی از ضروری‌ترین نیازهای مدیران ارشد سازمان است. در ادامه این مطلب 9 شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی را معرفی می‌کنیم که می‌تواند نتایج فعالیت‌های این واحد را به طور شفاف به تصویر بکشد. همراه ما باشید.
ارزیابی عملکرد منابع انسانی چگونه انجام می‌شود؟
با توجه به اینکه فعالیت‌های واحد منابع انسانی با داده‌ها و متغیرهای کیفی در ارتباط است، پیگیری آن‌ها ممکن است یکی از چالش های منابع انسانی باشد. به همین دلیل برای سهولت در ارزیابی عملکرد منابع انسانی، لازم است شاخص‌هایی (KPI) تعریف شود که داده‌های کیفی را به داده‌های کمی و قابل بررسی تبدیل کند.
این نکته آنقدر مهم است که ما در دوره آموزش منابع انسانی بخش‌هایی را به آن اختصاص دادیم و مدرسان ما در این باره توضیحات کاملی به شما خواهند داد.
برای این کار باید ابتدا اهداف واحد منابع انسانی را تعیین کنیم و برای هر یک از اهداف تعیین شده، شاخصی در نظر بگیریم. سپس با جمع‌آوری داده‌های مرتبط با هر شاخص به صورت دوره‌ای و مقایسه آن‌ها با میزان ایده‌آل، موفقیت یا شکست واحد منابع انسانی در رسیدن به اهداف را مشخص کنیم.
در ادامه به معرفی مهم‌ترین شاخص های کلیدی عملکرد منابع انسانی می‌پردازیم.
نرخ غیبت در ارزیابی عملکرد منابع انسانی
اولین شاخص عملکرد منابع انسانی به میانگین نرخ غیبت کارکنان مربوط می‌شود که برابر است با تعداد کل روزهای کاری از دست رفته، نسبت به کل روزهای کاری سازمان.
این شاخص از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ چرا که می‌تواند نشان‌دهنده میزان علاقه یک کارمند به کار و سطح انگیزه او برای حضور در سازمان باشد. طبق تحقیقات انجام شده، کارمندانی که از انگیزه کاری پایین‌تری برخوردارند، بیشتر از سایر کارمندان به دلایل مختلف مانند مریضی، مشکلات شخصی و… غیبت می‌کنند.
واحد منابع انسانی باید تلاش کند تا این شاخص را تا حد امکان کاهش دهد؛ چرا که در درازمدت می‌تواند روی عملکرد کلی سازمان تاثیر منفی داشته باشد.
ساعات اضافه کاری در شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی
میزان اضافه کاری پرسنل شاخصی برای ارزیابی عملکرد منابع انسانی است که باید با توجه به شرایط بررسی شود.
یک افزایش ناگهانی در ساعات اضافه کاری ممکن است به دلیل بالا رفتن موقتی حجم مسئولیت‌ها، رشد اقتصادی یا حتی نقص در تقسیم وظایف باشد؛ اما اضافه کاری دائمی را به هیچ عنوان نباید شاخصی مثبت تلقی کرد! چرا که این موضوع با گذشت زمان باعث افت انگیزه کارمندان می‌شود و حتی می‌تواند نرخ غیبت آن‌ها را افزایش دهد و این از وظایف منابع انسانی است که به این موضوع رسیدگی کند.
هزینه آموزش پرسنل در KPI منابع انسانی
زمانی که می‌خواهید میزان سرمایه‌گذاری برای آنبوردینگ (همسوسازی) پرسنل جدید یا توسعه پرسنل فعلی را بسنجید، به این شاخص عملکرد منابع انسانی نیاز خواهید داشت.
هزینه آموزش پرسنل شاخصی مفید برای بررسی هزینه پیشرفت و توسعه کارمندان است و می‌تواند به مدیران برای تصمیم‌گیری در خصوص نیروهای جدید کمک کند. البته این موضوع نباید صرفا محدود به افراد تازه وارد باشد.
بلکه جهت ارزیابی عملکرد نیروی انسانی باید به میزان آموزش و توسعه پرسنل قدیمی سازمان نیز توجه ویژه‌ای شود. برگزاری آزمون‌های کوتاه برای سنجش معلومات پرسنل می‌تواند روش خوبی جهت سنجش این شاخص باشد.
شاخص بهره‌وری پرسنل
بهره‌وری کارکنان شاخصی جامع و مفید برای ارزیابی عملکرد منابع انسانی است که فعالیت پرسنل را از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار می‌دهد. بهره‌وری به طور معمول با تقسیم میزان کل فروش به تعداد پرسنل به دست می‌آید؛ اما برای تحلیل‌های عمیق‌تر می‌توان فاکتورهای دیگری مانند زمان انجام کار، عملکردهای فردی، کیفیت محصولات یا خدمات و… را نیز در بررسی‌ها دخیل کرد.
محاسبه بهره‌وری علاوه بر شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی، می‌تواند ابزار مفیدی برای هر یک از کارمندان باشد تا از نحوه عملکرد خود در یک بازه زمانی مشخص آگاه شوند.
رضایت کارکنان و نقش آن در شاخص عملکردی منابع انسانی
یکی از شاخص های کلیدی عملکرد منابع انسانی که برای حفظ کارکنان با استعداد به کمک سازمان می‌آید، میزان رضایت پرسنل درون سازمان است.
رضایتمندی را نباید صرفا به مسئله حقوق و مزایا محدود کرد؛ بلکه فاکتورهای دیگری مانند تعادل میان کار و زندگی شخصی، ساعت‌های کاری منعطف، امکان دورکاری در شرایط خاص، فرهنگ سازمانی یکپارچه و… نیز در افزایش سطح رضایت پرسنل نقش مهمی ایفا می‌کنند.
با بررسی این شاخص‌ها در میان اعضای یک کسب‌وکار می‌توان به کیفیت عملکرد واحد منابع انسانی و تلاش‌های این واحد در جهت بالا بردن رضایت پرسنل پی برد.
هزینه به ازای استخدام
این شاخص همان‌طور که از نامش پیداست، میزان منابعی را که برای یک کارمند جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد، اندازه‌گیری می‌کند. با استفاده از این شاخص می‌توان به طور شفاف به ارزیابی عملکرد منابع انسانی در مدیریت هزینه‌ها پرداخت.
البته این نکته را هم نباید فراموش کرد که هزینه بالای جذب یک نیرو لزوما فاکتوری منفی به حساب نمی‌آید. چرا که برخی استعدادهای مفید می‌توانند هزینه‌های سنگین ورود خود را پس از مدتی به درآمد و سود تبدیل کنند؛ بنابراین نکته مهم‌تر توجه به ارزشی است که هزینه کردن جهت جذب یک نیرو برای سازمان خلق خواهد کرد.
نرخ تبدیل استخدام
نرخ تبدیل استخدام با تمرکز بر روی قابلیت‌های اجرایی منابع انسانی، نسبت تعداد افراد استخدام شده را به تعداد کل کارجویان نشان می‌دهد. هرچند که عدد ثابت و مشخصی برای سنجش این نرخ وجود ندارد و مقدار آن وابسته به ویژگی‌های سازمان است، اما هر کسب‌وکاری می‌تواند با آزمون و خطا، نرخ بهینه خود را مشخص کند.
این نرخ به عنوان یک شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی می‌تواند در کنار شاخص‌های دیگری مانند هزینه به ازای استخدام، عملکرد واحد منابع انسانی در جذب نیروهای جدید را به خوبی مورد بررسی قرار دهد.
مدت زمان فرآیند جذب
یکی از ساده‌ترین و قابل‌فهم‌ترین شاخص های کلیدی عملکرد منابع انسانی شاخصی است مدت زمان فرآیند جذب را اندازه‌گیری می‌کند. ما در مطلبی با عنوان مصاحبه استخدامی چیست نکات مفیدی درباره این موضوع گفتیم و اگر شما در فیلد کاری منابع انسانی فعالیت می‌کنید بد نیست این مطلب را مطالعه کنید
از زمانی که یک واحد سازمانی نیاز خود به نیروی جدید را اعلام می‌کند، تا زمان ورود نیروی جدید به سازمان را مدت زمان فرآیند جذب می‌نامند. هرچقدر که این زمان کوتاه‌تر باشد، نشان‌دهنده این است که عملکرد منابع انسانی در جذب نیرو بهتر و موثرتر بوده است.
البته همیشه نباید انتظار داشت که جذب و استخدام در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود؛ چرا که در بسیاری از شرایط، جسنجو برای یافتن نیروی متخصص و کارآمد امری زمان‌بر و نیازمند سرمایه‌گذاری است.
نرخ خروج کارکنان
خروج کارکنان از سازمان به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت؛ چرا که نرخ خروج می‌تواند شاخصی قابل اتکا جهت ارزیابی عملکرد منابع انسانی در خصوص نگهداشت نیروها درون سازمان باشد.
با بالا رفتن تعداد کارمندانی که به طور داوطلبانه با سازمان قطع همکاری می‌کنند، لازم است دلایل ریشه‌ای خروج آن‌ها به طور دقیق بررسی و برای رفع آن‌ها تلاش شود. علاوه بر این، نحوه عملکرد متخصصان منابع انسانی برای جایگزینی نیروی خارج شده و همچنین برنامه‌های جانشین‌پروری جهت استفاده از نیروهای فعلی نیز از وظایف این واحد است که باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
سخن پایانی درباره شاخص کلیدی عملکرد منابع انسانی
به هیچ عنوان نمی‌توان نقش واحد منابع انسانی در تحقق اهداف سازمان را نادیده گرفت. به دلیل اهمیت بالای فعالیت‌های این واحد، ارزیابی عملکرد پرسنل آن نیز امری واجب و ضروی است. در این مطلب با معرفی کلیدی‌ترین معیارها جهت ارزیابی عملکرد منابع انسانی، دیدیم که شاخص های منابع انسانی چگونه بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد. اگر شاخص دیگری می‌شناسید که استفاده از آن می‌تواند مفید باشد، حتما در قسمت نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.
شاخص کلیدی عملکرد چیست؟
شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) شاخص‌هایی هستند که یک پارامتر خاص را اندازه‌گیری و میزان موفقیت افراد در رسیدن به هدف مربوط به آن را تعیین می‌کنند.
تفاوت شاخص های کلیدی عملکرد منابع انسانی با دیگر شاخص‌ها چیست؟
از آن‌جایی که منابع انسانی با داده‌های کیفی سروکار دارد، شاخص‌های آن باید به گونه‌ای باشد که این داده‌های کیفی را به داده‌های کمی تبدیل کند.
مزیت ارزیابی عملکرد منابع انسانی چیست؟
این کار باعث به دست آمدن تصویری واضح از واحد منابع انسانی می‌شود و با توجه به ارتباط این واحد با تمام پرسنل، در موفقیت یا شکست سازمان نقش مستقیم دارد.
