مهم‌ترین چالش های مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها

ارتباط با تمامی کارمندان در واحدهای مختلف، تلاش برای راضی نگه داشتن مدیران، گوش دادن به گله‌ و شکایت‌های هر دو گروه، حل اختلافات و تعارضات و… وظایفی هستند که بی‌شک چالش‌های فراوانی را با خود به همراه دارند و نیاز به مدیریت دارند. این وظایف به عنوان گوشه‌ای از مسئولیت‌های واحد منابع انسانی، کارشناسان این واحد را در برخی موقعیت‌ها با مشکل مواجه می‌کند. از این رو شناسایی چالش های منابع انسانی و تلاش در جهت پیدا کردن راه‌حل برای آن‌ها، می‌تواند بخشی از فشار روی این افراد را از بین ببرد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با 10 مورد از اصلی‌ترین چالش های مدیریت منابع انسانی آشنا شوید.

10 مورد از مهم‌ترین چالش های منابع انسانی

نیروی انسانی چیست؟ طلا است، مدیریت منابع انسانی چیست؟ استفاده بهینه و درست از این طلا؛ اما همین طلا هم با چالش‌هایی همراه است که نیاز به مدیریت دارد. اگر در واحد منابع انسانی به عنوان کارشناس یا مدیر فعالیت می‌کنید، حتما اذعان دارید که کارمندان همه یکدست نیستند، هر فردی روحیات و اخلاق منحصر به خودش را دارد ولی در کل همه این افراد را می‌توان در کتگوری‌های مشخصی جای داد، مثلا برخی از آن‌ها بدقلق هستند، برخی دیگر بی نظم و برخی هم خوب هستند، ولی حساس!

همه این‌هایی که گفتیم، تنها یک چالش از تمام چالش های مدیریت منابع انسانی است، علاوه بر این‌ها باید به موارد مختلفی نیز اشاره کرد که ما در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت، 10 مورد از مهم‌ترین چالش های منابع انسانی که ما در این مطلب بررسی می‌کنیم عبارتند از:

1. گستردگی جایگاه‌های شغلی
2. تغییرات سازمانی
3. سرمایه گذاری روی آموزش کارمندان کم تجربه
4. سازگاری به نوآوری
5. حفظ کارمندان مستعد
6. تفکرات اشتباه مدیران
7. انطباق با قوانین و مقررات
8. تنوع نیروی انسانی
9. عدم دسترسی به بودجه کافی
10. بی‌توجهی از سوی سایر واحدها

1- گستردگی جایگاه‌های شغلی

متخصصان منابع انسانی موظف‌اند در جریان فعالیت‌های تمامی پرسنل سازمان در واحدهای مختلف قرار بگیرند. این موضوع به دلیل گستردگی جایگاه‌های شغلی و تخصص‌های کارکنان، یکی از چالش های منابع انسانی به شمار می‌رود.

مسلما یک فرد نمی‌تواند همزمان به برنامه‌نویسی مسلط باشد، از جزئیات دیجیتال مارکتینگ سر در بیاورد و به عنوان متخصص منابع انسانی فعالیت کند! این گستردگی و وجود لایه‌های مختلف سازمانی، نظارت و گرفتن بازخورد از کارکنان را نیز به امری دشوار تبدیل می‌کند.

برای حل این چالش، کارشناسان منابع انسانی می‌توانند ارتباطات اصلی را با سرپرستان هر واحد برقرار کنند که از جزئیات فعالیت‌های تخصصی آن دپارتمان آگاهند.

2- تغییرات سازمانی

یکی از بزرگترین چالش‌ های منابع انسانی در هنگام ایجاد تغییرات نمایان می‌شود. با توجه به روند پیشرفت و تحولات در دنیای امروز، تغییرات گوناگون در فرآیندها، قوانین و مسئولیت‌ها در یک سازمان پویا امری اجتناب‌ناپذیر است.

در هنگام بروز این تغییرات، کارشناسان منابع انسانی وظیفه دارند آن‌ها را به اطلاع تمامی کارمندان برسانند و جزئیات را برایشان تفهیم کنند؛ اما معمولا کارمندانی وجود دارند که در مقابل تغییر مقاومت می‌کنند و تطبیق با شرایط جدید برایشان آسان نیست. در چنین شرایطی واحد منابع انسانی وظیفه دارد با استفاده از راه‌حل‌های مختلف مانند جلسات توجیهی، در راستای ایجاد یک زبان مشترک میان پرسنل تلاش کند.

3- سرمایه‌گذاری روی آموزش کارمندان کم‌تجربه

سیاست‌های مدیریتی در خصوص استخدام کارکنان در هر سازمانی متفاوت است. برخی از مدیران، آموزش نیروهای کم‌تجربه و با دانش پایین را به استخدام نیروهای ماهر ترجیح می‌دهند. چرا که عقیده دارند در این صورت می‌توانند نیروی مورد نظر را مطابق با ارزش‌های سازمان تربیت کنند.

آموزش چنین کارمندانی می‌تواند از چالش های منابع انسانی به شمار رود. زیرا افزایش مهارت‌های یک فرد تازه‌کار در اغلب اوقات امری زمان‌بر و نیازمند نظارت و پیگیری‌های مداوم است. کارشناسان منابع انسانی می‌توانند برای به حداقل رساندن این چالش‌ها، منابع آموزشی مورد نیاز را مشخص کرده و بخشی از فرآیند آموزش را به سرپرست واحد مربوطه واگذار کنند.

4- سازگاری با نوآوری

در دنیای امروز که تکنولوژی در حال نفوذ به تمامی فرآیندهای سازمانی است، دیگر نمی‌توان از سازگاری با آن فرار کرد. هرچند که همواره افرادی در سازمان وجود دارند که یادگیری تکنولوژي‌های جدید برایشان با دشواری همراه است.

خصوصا افرادی که در سنین میانسالی قرار دارند و حتی گاهی اتوماسیون و مواردی از این دست را بیهوده و مصداق تلف کردن وقت می‌دانند! از آن‌جایی که آموزش کارکنان در حیطه وظایف واحد منابع انسانی قرار دارد، این موضوع یکی از جدی‌ترین چالش های مدیریت منابع انسانی در قرن 21 به شمار می‌رود.

برای مدیریت این چالش لازم است آموزش‌های شفاف و واضحی در خصوص استفاده از ابزارها، نرم‌افزارها و تکنولوژی‌های جدید برای پرسنل تهیه شود. علاوه بر این، بهتر است در هنگام استخدام نیروهای جدید، اولویت با افراد آشنا با تکنولوژی‌های فوق باشد تا نیاز به آموزش آن‌ها پس از استخدام مرتفع گردد.

5- حفظ کارمندان مستعد

شکی نیست که نیروی انسانی ارزشمندترین دارایی هر سازمان به شمار می‌رود و باید برای حفظ آن تلاش کرد؛ اما گاه به دلایل مختلف مانند فرسودگی شغلی، مسائل مالی، پیشنهادات شرکت‌های رقیب و… برخی از پرسنل اقدام به قطع همکاری می‌کنند که هزینه‌ زیادی را نیز برای سازمان به همراه دارد.

جلوگیری از این اتفاق و حفظ کارمندان مفید و مستعد به عنوان یکی از چالش های نیروی انسانی، بر عهده واحد منابع انسانی است. متخصصان این واحد باید تلاش کنند تا با بهبود شرایط سازمان از لحاظ مالی، رفاهی، ارتباطی و… از خروج چنین کارمندانی جلوگیری شود.

با این وجود، حضور پرسنل در سازمان همیشگی نیست و برنامه منابع انسانی باید به گونه‌ای باشد که جانشین‌پروری را از طریق پرورش نیروهای جوان و مستعد در دستور کار خود قرار دهد.

6- تفکرات اشتباه مدیران؛ از سخت‌ترین چالش های منابع انسانی

متاسفانه برخی از مدیران، خصوصا آن‌هایی که تفکر سنتی دارند، بر این باورند که پرسنل توانایی کافی برای انجام فعالیت‌های خود را ندارند.

چنین مدیرانی تفویض را امری اشتباه می‌دانند و علاقه عجیبی به پیگیری جزئی‌ترین کارها و انجام انبوهی از وظایف دارند! برخورد با این مدیران از فرساینده‌ترین چالش ‌های مدیریت منابع انسانی به حساب می‌آید.

متخصصان منابع انسانی برای کنار آمدن با این موضوع باید تلاش کنند با نشان دادن نتایج مطلوب از فعالیت کارکنان، این اطمینان را به مدیر بدهند که می‌توانند از پس امور بربیایند. آن‌ها باید به مدیران پیشنهاد دهند که برای اطلاع از روند فعالیت‌های کارکنان و نظارت بر آن، می‌توانند به جای پیگیری مستقیم، از سیستم‌های ارزیابی عملکرد کمک بگیرند.

7- انطباق با قوانین و مقررات

تسلط به قوانین و مقررات سازمانی و قوانین دیگری مانند قوانین اداره کار یا مقررات حقوقی برای متخصصان منابع انسانی امری واجب است.

چرا که ارتباطات پرسنل با سازمان و همچنین فعالیت‌های مختلف شرکت باید در قالب چنین قوانینی صورت گیرد و تخطی از آن می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

با این وجود، برخی از این قوانین به صورت مداوم دستخوش تغییر می‌شوند و همگام شدن با این تغییرات می‌تواند یکی از چالش های منابع انسانی باشد. کارشناسان منابع انسانی باید تلاش کنند تا جای ممکن اطلاعات خود را به روز نگه دارند و از ابتدا در جریان تغییر و تحولات صورت گرفته قرار بگیرند.

8- تنوع نیروی انسانی

در یک سازمان تعداد زیادی از افراد مشغول به کار هستند که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات اخلاقی مخصوص به خود را دارند و از دل یک فرهنگ و ساختار خانوادگی منحصربه‌فرد بیرون آمده‌اند.

این تنوع امری نبستا طبیعی است؛ اما زمانی غیرطبیعی می‌شود که برخی از پرسنل با یکدیگر عقاید متضادی داشته باشند. این امر ممکن است در برخی شرایط باعث ایجاد اختلاف، بحث و مشاجره شود و چالش های مدیریت منابع انسانی را دوچندان ‌کند.

علاوه بر لزوم برخورداری کارمندان از مهارت‌های ارتباطی و احترام به عقاید، واحد منابع انسانی نیز باید برای مدیریت فضای حاکم بر سازمان از ابزارهایی مانند آیین‌نامه‌های ارتباطی بهره ببرد تا بتواند محیط مناسبی برای فعالیت تمامی افراد حاضر فراهم کند.

9- عدم دسترسی به بودجه کافی

شاید به جرئت بتوان یکی از بزرگترین چالش های منابع انسانی را نبود بودجه کافی برای اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مورد نظر دانست.

کارشناسان منابع انسانی برای بهبود فرآیندهای سازمانی، بالا رفتن انگیزه پرسنل، فراهم کردن امکانات و تجهیزات و… نیازمند بودجه و منبع مالی کافی هستند؛ اما متاسفانه بسیاری اوقات مدیران در مقابل تخصیص چنین بودجه‌ای مقاومت می‌کنند و یا مبالغی بسیار کمتر را برای منابع انسانی در نظر می‌گیرند.

چرا که هزینه کردن را امری غیرضروری می‌دانند و عقیده دارند بدون خرج کردن پول هم می‌توان شرایط سازمان را بهبود داد. حل کردن این چالش تنها با مذاکره و شفاف‌سازی تمامی جزئیات مخارج و برنامه‌ها برای مدیران ممکن خواهد بود.

10- بی‌توجهی از سوی سایر واحدها

با وجود اهمیت روزافزون منابع انسانی در پیشبرد اهداف سازمانی و افزایش بهره‌وری کارکنان، هنوز هم عده‌ای بر این باورند که واحد منابع انسانی وظیفه مهمی بر عهده ندارند و مسئولیت‌های آن به اندازه سایر واحدهای سازمان جدی و ارزشمند نیست.

چنین تفکری می‌تواند متخصصان منابع انسانی را دلسرد کند و سبب شود که برای نتایج فعالیت‌هایشان مورد توجه و تقدیر قرار نگیرند. علاوه بر این، در روند کاری آن‌ها نیز ایجاد اختلال کرده و آن‌ها را با چالش های نیروی انسانی مواجه می‌کند.

چرا که در شرایط فوق، کارکنان با کارشناسان منابع انسانی همکاری نمی‌کنند و خود را در انجام برنامه‌ها و ایده‌های آن‌ها دخیل نمی‌دانند. برای رفع چنین مشکلی مدیران ارشد وظیفه دارند اهمیت حضور و فعالیت کارشناسان منابع انسانی را به طور کامل برای تمامی افراد سازمان تشریح کنند.

آنچه در چالش های مدیریت منابع انسانی گفتیم

هر شغل و جایگاهی در سازمان مشکلات و چالش‌های خاص خود را دارد و منابع انسانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با 10 مورد از پررنگ‌ترین چالش های منابع انسانی در شرکت‌های مختلف آشنا کنیم و راه‌حل‌های احتمالی برای مقابله با آن‌ها را نیز ارائه دهیم. بدون شک با صبر و حوصله و استفاده از امکانات و پتانسیل‌های شخصی، بین‌فردی و سازمانی، می‌توان از پس این چالش‌ها برآمد و تصویری مقتدرتر از واحد منابع انسانی به نمایش گذاشت.