حسابداری منابع انسانی چیست و چه کاربردی دارد؟

در شرایط امروز و با وجود مشکلات فراوان اقتصادی، کارآفرینان و مدیران سازمان‌ها برای توسعه کسب‌وکار خود تحت فشارهای زیادی قرار دارند. چرا که دیگر نمی‌توان بی‌گدار به آب زد و بدون توجه به بعد مالی یک کسب‌وکار، اقدام به جذب نیرو و گسترش پرسنل آن کرد. این‌جاست که مفهومی تحت عنوان حسابداری منابع انسانی اهمیت پیدا می‌کند. این مفهوم به عنوان یک روش شناسایی ارزش اقتصادی نیروی انسانی، به مدیران برای تصمیم‌گیری بهتر در خصوص پرسنل کمک می‌کند و منجر به افزایش بهره‌وری سازمان می‌شود. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با حسابداری منابع انسانی و سرمایه فکری بیشتر آشنا شوید.

حسابداری منابع انسانی چیست؟

ما پیش از این محتوای کاملی درباره اینکه hr چیست ارائه کرده بودیم و حالا می‌خواهیم درباره یکی از زیر شاخه‌های آن نکاتی را بگوییم.

حسابداری منابع انسانی فرآیندی است که به شناسایی و اندازه‌گیری اطلاعات اقتصادی و هزینه‌های مرتبط با نیروی انسانی و سپس ارائه گزارش به مدیران و ذی‌نفعان سازمان می‌پردازد. این فرآیند به تصمیم‌گیری مدیران برای سرمایه‌گذاری روی نیروی انسانی و ارزش اقتصادی پرسنل کمک می‌کند.

این مفهوم همان‌طور که از نامش پیداست، ترکیبی از حسابداری و مدیریت منابع انسانی است و به استفاده از مفاهیم حسابداری در مدیریت منابع انسانی فعال درون یک سازمان مربوط می‌شود. در طی این فرآیند، اطلاعات مربوط به کارکنان سازمان کمی‌سازی می‌شود تا ارزش فعالیت‌های آن‌ها به صورت شفاف و ملموس مشخص شود.

اهمیت حسابداری منابع انسانی و سرمایه فکری

به طور کلی دو نوع دارایی برای یک کسب‌وکار قابل تعریف است: 1. دارایی‌های مادی و غیرانسانی 2. دارایی‌های انسانی

دارایی‌های غیرانسانی سازمان در حقیقت همان سرمایه‌های فیزیکی آن محسوب می‌شوند که کاملا شناخته‌شده هستند و از گذشته تا به امروز در حساب‌ها، گزارشات و صورت‌های مالی مرتبط با بخش حسابداری مورد توجه قرار می‌گرفتند؛ بنابراین پیگیری اطلاعات هزینه‌ای مرتبط با آن‌ها به سادگی امکان‌پذیر است.

این در حالی است که تا سال‌های اخیر، چنین اطلاعاتی در خصوص سرمایه انسانی سازمان وجود نداشت و ارزش دارایی‌های انسانی تنها یک مفهوم مبهم بود؛ اما امروزه با توجه به اهمیت روزافزون نیروی انسانی در پیشبرد اهداف سازمان، سرمایه انسانی در بسیاری از شرایط ارزشمندتر و مهم‌تر از دارایی‌های فیزیکی تلقی می‌شود و از این رو، حسابداری منابع انسانی نیز اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. چرا که لازم است تا ارزش دقیق نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین سرمایه سازمان تعیین شود.

این نوع از حسابداری کاربردی‌ترین ابزار در دسترس سازمان برای رسیدن به هدف فوق است و می‌تواند داده‌های شفاف و قابل تفسیر در خصوص نیروی انسانی و هزینه‌ حضور آن‌ها در سازمان را در اختیار مدیران قرار دهد.

در این صورت مدیران قادر خواهند بود تا درباره عملکرد پرسنل، ارزش واقعی خدمات ارائه شده توسط آن‌ها و همچنین خرید، تخصیص، توسعه و نگهداری منابع انسانی تصمیم‌گیری کنند. علاوه بر این، امکان نظارت بر عملکرد کارکنان و پیگیری نتایج فعالیت‌های آن‌ها نیز فراهم خواهد شد.

اهداف حسابداری منابع انسانی چیست؟

• اندازه‌گیری، شناسایی و ارائه اطلاعات در خصوص هزینه و ارزش منابع انسانی به مدیران و سرپرستان
• نشان دادن جایگاه و ارزش مالی نیروی انسانی به مدیران و سرپرستان
• ارائه اطلاعات در مورد ارزش افراد و بهای تمام شده
• شناسایی سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده روی منابع انسانی
• کمک به متخصصان منابع انسانی در جهت حفظ سرمایه‌های سازمان
• محاسبه میزان تاثیر کارکنان بر روی منابع و بهره‌وری سازمان
• محاسبه میزان تاثیر کارکنان بر روی جریان‌های اقتصادی و سودآوری سازمان

مزایای حسابداری منابع انسانی

• کمی‌سازی اطلاعات مربوط به نیروی انسانی و امکان تحلیل عملکرد افراد
• کمک به سازمان در تصمیم‌گیری درباره نیروی انسانی
• امکان اندازه‌گیری بازده سرمایه گذاری
• کمک به مدیران در خصوص برآورد هزینه‌ها و درآمدها
• ایجاد یک بانک اطلاعاتی مفید از پرسنل فعلی و گذشته سازمان
• تسهیل روند شناسایی نقاط قوت و ضعف منابع انسانی

روش‌های حسابداری منابع انسانی چیست؟

حسابداری منابع انسانی به روش‌های مختلف و با استفاده‌ از متدها و ابزارهای گوناگونی انجام می‌گیرد. هر یک از این روش‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و از دریچه خاصی به مفهوم حسابداری منابع انسانی نگاه می‌کنند. در ادامه 3 مورد از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین این روش‌ها را معرفی می‌کنیم.

روش هزینه‌یابی منابع انسانی

در روش هزینه‌یابی منابع انسانی تمامی هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی محاسبه شده و از آن برای تعیین ارزش کارکنان استفاده می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های اولیه و هزینه‌های جایگزینی است.

هزینه‌های اولیه عبارت است از کلیه هزینه‌هایی که برای حضور یک فرد در سازمان صورت می‌گیرد؛ مانند هزینه‌های جذب و استخدام، استقرار، آموزش و توسعه پرسنل. هزینه جایگزینی هم به هزینه‌هایی مربوط است که بابد برای جایگزینی یک فرد پس از خروج او از سازمان انجام شود.

از آن‌جایی که روش هزینه تاریخی با مفاهیم سنتی حسابداری مطابقت دارد، برای مدیران و سرپرستان قابل درک بوده و در راستای سایر محاسبات حسابداری سازمان است.

روش هزینه استاندارد

در این روش از حسابداری منابع انسانی، برآورد هزینه‌ها با توجه به دپارتمان‌های سازمانی صورت می‌گیرد. به این شکل که مجموعه‌ای از هزینه‌های مشخص برای هر واحد در سازمان وجود دارد و در مورد تمامی افراد فعال در آن واحد یکسان و مشترک است. در برخی شرایط نیز ممکن است تفاوت‌هایی میان رده‌های شغلی مختلف مانند کارشناس، کارشناس ارشد و… وجود داشته باشد.

روش ارزش‌گذاری منابع انسانی

روش ارزش‌گذاری منابع انسانی به گونه‌ای طراحی شده تا ارزش یک نیروی انسانی با در نظر گرفتن وظایف شغلی او محاسبه و هزینه صرف شده برای حقوق و مزایای آن فرد نیز تا زمان بازنشستگی تخمین زده ‌شود.

این روش در مقایسه با روش هزینه‌یابی از پیچیدگی‌های بیشتری برخوردار است و برای تعیین ارزش خدماتی است که انتظار می‌رود یک فرد در طول مدت حضور خود در سازمان ارائه دهد.

جمع‌بندی

نیروی انسانی را می‌توان تاثیرگذارترین عامل در پیشرفت یک سازمان در نظر گرفت. با این حال همان اندازه که کارکنان در موفقیت یک کسب‌وکار نقش دارند، به همان میزان هم نیازمند صرف هزینه هستند. به همین دلیل، وجود یک روش برای محاسبه و اندازه‌گیری هزینه‌ نیروهای سازمان امری واجب و ضروری است. حسابداری منابع انسانی ابزاری برای تحقق این هدف است که در این مطلب به تحلیل و بررسی آن پرداختیم. اگر این مطلب برایتان مفید بود، آن را برای دوستانتان ارسال کنید تا آن‌ها نیز با حسابداری منابع انسانی و سرمایه فکری و روش‌ها و اهداف آن بیشتر آشنا شوند.